‘Ik ben me echt rotgeschrokken van wat ik heb gezien.’ Thom van Campen voert voor de VVD sinds kort niet alleen het woord over dieren in, maar ook over dieren buiten de veehouderij. En daar gaat nog veel mis.
De illegale handel in dieren is één van de meest winstgevende vormen van georganiseerde misdaad. Alleen de illegale handel in wilde dieren is volgens Stichting AAP al 8 tot 20 miljard euro per jaar waard. De smokkel van huisdieren staat binnen Europa op de derde plek, na wapens en drugs.
Van de circa 150.000 honden die jaarlijks in Nederland worden verkocht, schat Stichting Vier Voeters dat er 80.000 afkomstig zijn uit illegale puppyfabrieken.
In een debat op woensdag bleek er gelukkig brede steun in de Tweede Kamer voor de aanpak van de VVD om huisdieren beter te beschermen.
Fok
Van Campen en Harm Holman (NSC) waren het snel eens dat fokkers een grotere verantwoordelijkheid moeten nemen om te voorkomen dat dieren met schadelijke kenmerken worden geboren. Dat zijn bijvoorbeeld te korte snuiten bij honden en vouworen bij katten.
Niet doorfokken op zulke kenmerken voorkomt niet alleen dierenleed; volgens Dion Graus (PVV) kan daarmee ook ‘meer dan de helft’ van de dierenartskosten in Nederland worden bespaard. Dieren die worden geboren met wat ooit afwijkingen waren, hebben namelijk vrijwel altijd meer zorg nodig.
Van Campen pleitte in het bijzonder voor kwaliteitscriteria voor fokkers, wat een opstap zou kunnen zijn naar een keurmerk. Dat was één van de voorstellen in het VVD-verkiezingsprogramma van vorig jaar om dierenwelzijn te verbeteren.
Houd- en handelsverbod
Als we niet willen dat dieren op schadelijke kenmerken worden gefokt, ligt het dan niet in de rede dat ook het bezit en het vertonen (bijvoorbeeld in reclames en op shows) van deze dieren wordt verboden? vroeg Van Campen de staatssecretaris, Jean Rummenie (BBB). Dat is niet alleen beter voor (toekomstige) dieren, maar maakt ook handhaving veel eenvoudiger.
De staatssecretaris ‘verkent’ een toonverbod. Een fokverbod kan volgens hem niet in alle gevallen worden doorgetrokken: hij moet bewijzen dat ieder dier altijd lijdt onder een schadelijk kenmerk. Niet alle mopshonden hebben bijvoorbeeld ademhalingsproblemen. Hij wil daarom stapsgewijs gaan. Eerst wordt het houden van naaktkatten en katten met vouworen verboden.
Tegelijkertijd inventariseert Rummenie de kenmerken die doorgaans dierenleed veroorzaken. De resultaten daarvan worden begin volgend jaar met de Tweede Kamer gedeeld. Op basis daarvan zouden alsnog fok-, houd- en toonverboden gerechtvaardigd kunnen zijn.
Dierenzorg
De VVD ziet graag meer zelfregulering in de dierenzorg.
‘Als dierenbaasjes bij de dierenarts komen, weten ze vaak vooraf niet wat de prijs is voor een behandeling,’ zei Van Campen op Dierendag in De Telegraaf. Hij pleitte voor transparante tarieven, zodat diereigenaren niet meer voor verrassingen komen te staan.
Tijdens het debat van woensdag merkte hij ook op dat sommige dierenartsen inmiddels achterhaalde methodes gebruiken om bijvoorbeeld dieren te castreren.
Volgens Rummenie is de beroepsgroep ‘zelf verantwoordelijk’ voor transparantie. Wel laat hij onderzoek doen naar keten- en prijsvorming. En ook hij ziet graag initiatief vanuit de branche om kwaliteitsrichtlijnen op te stellen.
Positieflijst
In plaats van diersoorten die niet geschikt zijn als huisdier één voor één te verbieden, steunt de VVD al 15 jaar zogenoemde positieflijsten. Dan kunnen fokkers, verkopers en baasjes in één oogopslag zien welke dieren wél in huis mogen worden gehouden.
De positieflijst voor zoogdieren, waaronder honden en katten, is dit jaar in werking getreden. Maar er zijn bezwaren. Volgens tegenstanders is ‘domesticatie’, één van de criteria om in aanmerking te komen voor de positieflijst, te vaag. Zo vond Caroline van der Plas (BBB) het vreemd dat de kameel wel op de positieflijst staat, maar de dromedaris niet. Ze vroeg naar alternatieven of in ieder geval uitstel van handhaving. Daar voelde de staatssecretaris niet voor.
Hij gaat aan de slag met een positieflijst voor reptielen. Om die wetenschappelijk te onderbouwen, is drie jaar onderzoek nodig. Pas daarna kan volgens Rummenie worden begonnen met positieflijsten van amfibieën, vissen en vogels.
Wat de VVD wil
De meest recente VVD-programma’s voor de Europese- en Tweede Kamerverkiezingen pleiten voor een:
- (Europees) verbod op de handel en verkoop van dieren met schadelijke uiterlijke kenmerken.
- (Europese) positieflijsten, ook voor amfibieën, reptielen, vissen en vogels.
- Landelijk meldpunt voor bijtincidenten en gevaarlijk gedrag.
- Wegkwijnende dieren niet achtergelaten bij bedrijven, maar in beslag nemen.
Wat de VVD heeft bereikt
- Een levenslang houdverbod voor dierenbeulen.
- Positieflijst voor zoogdieren.
- Fokverbod op agressieve en schadelijke uiterlijke kenmerken.
- Verplicht chippen van katten vanaf 2026.